Apotheose

Er werd een festival georganiseerd met schitterende klassieke muziek. Een gepassioneerde presentator somde het programma op. "En de apotheose wordt…" Ik vond het een heerlijk en smakelijk woord. Dat moest vast iets lekkers zijn: apotheose. Op de een of andere manier associeerde ik het met 'compote', dat de appelmoes verre te boven gaat…

Inderdaad, apotheose betekent volgens VanDale: "schitterend slottoneel van een uitvoering of voorstelling". Laten we zeggen: de klap op de vuurpijl. 'De krent in de pap' of zo je wilt 'de kers op de taart'. Allemaal etenstermen, om je lekker te maken.

Een stuk minder smakelijk vond ik het woord, toen ik ontdekte dat dát de eigenlijke betekenis niet was. Letterlijk vertaald betekent dit van origine griekse woord 'de verheffing van de mens tot god'. Zo bleek Genesis 3 dus de apotheose van de mensheid te zijn. Zo zagen de 'antieken' het natuurlijk niet.
Laat ik Wikipedia citeren:

"Bij de Grieken was deze verheffing in de bloeitijd van hun geschiedenis ten enenmale onbekend, behalve in hun heroëncultus.
Heroën waren wezens, hoewel met een menselijk lichaam, toch boven de mensen verheven. Werden zij van de boeien van dat lichaam bevrijd, dan konden zij onder de goden worden opgenomen, zoals Herakles.
De mens evenwel, die zich lichtvaardig tot de rang van de goden wilde verheffen, werd door hun wraak op de verschrikkelijkste wijze getroffen.
Toen bij het verval van het Griekse volk het ongeloof algemeen was doorgedrongen, kwam de apotheose veel meer in zwang, doch zij was niets dan een blote titel, die aan degenen, welke men tot god verhief, geschonken werd (bijvoorbeeld Alexander de Grote).
Bij de Romeinen werden gewoonlijk de keizers na hun dood bij senatus consultum (Senaatsbesluit) tot goden verklaard. Deze apotheose heette consecratio.

Zie ik in dat laatste misschien toch iets terug in de heiligencultus in de Roomse Kerk? De heilig- en zaligsprekingen hebben toch wel deze lading, vrees ik.
Maar laten we dichter bij huis blijven: worden voetbalhelden of andere 'idolen' ook niet gezien als godenzonen, zo niet goden zelf? Idool betekent ook 'een voorwerp of persoon aanbidden als god'.

Dat is pertinent in strijd met wat God ons leert in Zijn Woord. Naast Hem is er niets of niemand die je goddelijk eer mag en kunt geven. Wel zo gezond ook, want hoeveel idolen zijn inmiddels al van hun voetstuk gestuiterd? Hoe goddelijk was Elvis Presley? Hoe volmaakt is Johan Cruyf? Hoe walgelijk zijn de talloze popsterren in hun lifestyle. Hoe weerzinwekkend dictatoren, die mensen dwingen hen goddelijke eer te brengen?

Apotheose… het gaf me tot slot toch een vieze smaak in de mond! Ik ben er compote van.

Onverwacht of onverwachts?

Mijn schoonvader was begrafenisondernemer. Bij het opstellen van de tekst voor een rouwkaart was hij altijd heel secuur. "Op de leeftijd van ... jaar"? Dan was je dus óp je verjaardag overleden. Voor alle 364 overige dagen gold: "In de leeftijd van ... jaar".

Zo wilden religieuze mensen nog wel eens de tekst van de rouwkaart beginnen met: "Na een langdurige ziekte heeft God van ons genomen...". Dat kón niet! God is niet langdurig ziek geweest, maar de overledene. Lastig, hoe je zulke teksten opstelt.

Maar een heel sterk punt had hij bij een verschrijving, wanneer iemand plots was overleden. Vaak schreven mensen dan: "Onverwacht is overleden..." of "Op het aller onverwacht is van ons heengegaan...". 'Onverwacht' betekent: je had niet kunnen bedenken dat dit zou gebeuren; je had het niet verwacht, ja, je had het zelfs niet kunnen vermoeden. Dat geldt nooit voor de dood! Elk mens, religieus of niet, wéét dat hij een keer moet sterven. De dood komt zéker. Het moment ervan weet je alleen niet. 

Het kan wel zijn dat je er geen rekening mee wilt houden. Dat je er niet aan wilt denken. Maar dat is wel dom, eeuwig dom! Zelfs als je niet gelooft dat er na dit leven nóg iets komt, dan nog wéét je dat het moment van sterven komt. En al helemaal, als je christen bent; dan zie je ernaar uit, eeuwig bij God te zijn, niet? Ondanks dat sterven of afscheidnemen betekent en gemis en pijn met zich meebrengt.

Maar afscheidnemen is er vaak niet bij, wanneer iemand plots overlijdt. Overlijdt zo iemand dan onverwacht? Nee, je kunt dat heel gewoon verwachten. Het stervensuur valt alleen plotseling, onverwachts! Het scheelt maar één letter: onverwacht of onverwachts. Maar het is een wereld van verschil: het verschil tussen onzinnig en waar.

Nee, maar ja…

Maar ja…
Je hebt ja en nee, zou je zeggen. Duidelijker kan het niet. Wie 'ja' zegt moet ook 'ja' doen; en hetzelfde geldt voor 'nee'. Maar ja… nee klinkt zo hard! Wie ben ik om ja of nee te zeggen?

Ja maar…
De mensen die liever 'nee' vermijden, hanteren het 'ja, maar…' Ze geven je eigenlijk zó gelijk. Ware het niet dat… ze dat toch niet doen en voet bij stuk houden. Ja, je hebt gelijk, maar… we doen het toch niet. Goed argument, maar… voor mij niet goed genoeg om me over te halen. Leuk geprobeerd.

Ja maar ja…
Dan heb je nog de kleurloze types die je wel gelijk geven: ja! Echter, nee zeggen kost teveel moeite. Ze hebben zich tamelijk makkelijk neergelegd bij dat het anders is dan ze wilden. Vervelend, maar niets aan te doen. Nou is het toegeven van mislukkingen niet de sterkste kant van mensen. Zeker voor hen die 'stellig' over willen komen. Die bagatelliseren eigenlijk zo'n mislukking met 'ja maar ja…' De frustratie is maar een bagatelletje. Niet echt iets om je druk over te maken. Vervelend… ja… maar ja, wat wil je ook… Niet zo zeuren.

Ja maar, ja maar…
Dat zijn die adhd-typetjes die op een haast drammerige manier toch het hele stoomschip 180° willen omdraaien en weer terugduwen, de haven in. Ja maar, ja maar… kan het dan niet misschien een ietsepietsie toch zo gaan zoals ik wil? Ietsepietsie dan? Ah ah ah… plieeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeees! Niet echt steekhoudende argumenten gebruiken, gewoon een naaldhak tussen de deur. Meer niet…

Ja!
De Bijbel roept ons op om standvastig en weloverwogen te zijn. "Laat uw 'ja' 'ja' zijn." Wees daarbij betrouwbaar en consistent. Als men je vandaag tegenkomt moet dat niet verschillend zijn met vorig jaar of volgende week! Ja. Niet jahaaaah! Maar gewoon: ja! Hier sta ik… en niet daar!