Apotheose

Er werd een festival georganiseerd met schitterende klassieke muziek. Een gepassioneerde presentator somde het programma op. "En de apotheose wordt…" Ik vond het een heerlijk en smakelijk woord. Dat moest vast iets lekkers zijn: apotheose. Op de een of andere manier associeerde ik het met 'compote', dat de appelmoes verre te boven gaat…

Inderdaad, apotheose betekent volgens VanDale: "schitterend slottoneel van een uitvoering of voorstelling". Laten we zeggen: de klap op de vuurpijl. 'De krent in de pap' of zo je wilt 'de kers op de taart'. Allemaal etenstermen, om je lekker te maken.

Een stuk minder smakelijk vond ik het woord, toen ik ontdekte dat dát de eigenlijke betekenis niet was. Letterlijk vertaald betekent dit van origine griekse woord 'de verheffing van de mens tot god'. Zo bleek Genesis 3 dus de apotheose van de mensheid te zijn. Zo zagen de 'antieken' het natuurlijk niet.
Laat ik Wikipedia citeren:

"Bij de Grieken was deze verheffing in de bloeitijd van hun geschiedenis ten enenmale onbekend, behalve in hun heroëncultus.
Heroën waren wezens, hoewel met een menselijk lichaam, toch boven de mensen verheven. Werden zij van de boeien van dat lichaam bevrijd, dan konden zij onder de goden worden opgenomen, zoals Herakles.
De mens evenwel, die zich lichtvaardig tot de rang van de goden wilde verheffen, werd door hun wraak op de verschrikkelijkste wijze getroffen.
Toen bij het verval van het Griekse volk het ongeloof algemeen was doorgedrongen, kwam de apotheose veel meer in zwang, doch zij was niets dan een blote titel, die aan degenen, welke men tot god verhief, geschonken werd (bijvoorbeeld Alexander de Grote).
Bij de Romeinen werden gewoonlijk de keizers na hun dood bij senatus consultum (Senaatsbesluit) tot goden verklaard. Deze apotheose heette consecratio.

Zie ik in dat laatste misschien toch iets terug in de heiligencultus in de Roomse Kerk? De heilig- en zaligsprekingen hebben toch wel deze lading, vrees ik.
Maar laten we dichter bij huis blijven: worden voetbalhelden of andere 'idolen' ook niet gezien als godenzonen, zo niet goden zelf? Idool betekent ook 'een voorwerp of persoon aanbidden als god'.

Dat is pertinent in strijd met wat God ons leert in Zijn Woord. Naast Hem is er niets of niemand die je goddelijk eer mag en kunt geven. Wel zo gezond ook, want hoeveel idolen zijn inmiddels al van hun voetstuk gestuiterd? Hoe goddelijk was Elvis Presley? Hoe volmaakt is Johan Cruyf? Hoe walgelijk zijn de talloze popsterren in hun lifestyle. Hoe weerzinwekkend dictatoren, die mensen dwingen hen goddelijke eer te brengen?

Apotheose… het gaf me tot slot toch een vieze smaak in de mond! Ik ben er compote van.